Hemoliza- co to takiego?

Czy zdarzyło Ci się usłyszeć kiedyś termin hemoliza? A może jako pacjent musiałeś powtórzyć pobranie krwi, bo dostałeś telefon, że nie...

czym jest hemoliza, jak zachodzi i z czym się wiąże ?

Czy zdarzyło Ci się usłyszeć kiedyś termin hemoliza? A może jako pacjent musiałeś powtórzyć pobranie krwi, bo dostałeś telefon, że nie można wykonać badania z twojej próbki ponieważ jest zhemolizowana. Co to znaczy? Czy jest się czego bać?

Średnia długość życia erytrocytów wynosi 120 dni. Nie posiadają one jądra, więc nie mogą prowadzić swojego metabolizmu. W związku z czym zwyczajnie starzeją się i zostają usunięte przez „wyspecjalizowane” komórki żerne, które potocznie mówiąc – sprzątają w naszym organizmie. Taki proces jest fizjologiczny i zachodzi u każdego z nas. Czasem jednak dochodzi do nadmiernego rozpadu, młodych i zdrowych komórek, wtedy mówimy o hemolizie in vivo (w organizmie).

Hemoliza może również zachodzić in vitro (w probówce) i to na niej dziś skupimy się najbardziej.

Z definicji hemoliza to uwolnienie składników komórek krwi do osocza lub surowicy in. można to ująć jako (przedwczesny) rozpad krwinek czerwonych.
W laboratorium hemoliza stwierdzana jest na podstawie czerwonego zabarwienia osocza lub surowicy po odwirowaniu krwi pełnej. Za zabarwienia próbki odpowiada uwolniona cząsteczka hemu, która prawidłowo znajduje się we wnętrzu erytrocyta (krwinki czerwonej).

Jakie to ma skutki dla wyniku badania i pacjenta?

W erytrocytach oprócz hemu znajdują się również inne substancje. Głównie enzymy i jony. Podczas przerwania ciągłości błony krwinki dochodzi do uwolnienia tych substancji do osocza lub surowicy, a badania wykonuje się właśnie z nich. Przez to na wyniku może być podana wartość fałszywie zawyżona. Zdarza się również, że uwolnione składniki wchodzą w reakcje z substancjami użytymi w metodzie badawczej i mogą być przyczyną wyników fałszywie ujemnych. Dlatego też hemoliza jest powodem dyskwalifikacji próbki z badania, zwłaszcza jeśli zlecone były badania biochemiczne krwi (enzymy, jony itp.)

Znaczy wzrost stężenia:

  • potas
  • żelazo
  • LDH
  • AST
  • Umiarkowany wzrost:
  • CPK
  • Fosfataza kwaśna

Nieznaczny wzrost:

  • ALT
  • chlorki
  • mocznik
  • kreatynina
  • fosfor nieorganiczny
  • TIBC
  • ferrytyna

Spadek:

  • GGTP
  • ALP
  • amylaza
  • bilirubina całkowita

Pozostaje jeszcze pytanie, co powoduje hemolizę?

Przecież nie każde pobrania kończy się odrzuceniem materiału. Hemoliza najczęściej powstaje w probówce za nim dotrze do laboratorium. Powodują ją błędy w pobraniu krwi oraz nieodpowiedni transport materiału – tzw. błąd przed analityczny min:
  • mokre miejsc wkłucia ( nieodczekanie, aż środek do dezynfekcji wyschnie),
  • zbyt długo zaciśnięta staza (to ta linka, która panie pielęgniarki zawiązują nad zgięciem ☺),
  • za cienka igła,
  • zbyt gwałtowne mieszanie krwi w probówce,
  • zbyt krótkie lub zbyt długie przechowywanie materiału bez wirowania,
  • zbyt niska lub za wysoko temperatura transportu oraz długi czas transportu.
  • Hemolizę może, również, powodować przelewanie krwi ze strzykawki do próbki lub zbyt mocna aspiracja (zbyt szybkie zassanie, przesunięcie tłoka strzykawki) krwi do strzykawki – na szczęście do tego dochodzi bardzo rzadko, ze względu na, obecnie stosowany, próżniowy system poboru krwi (bez strzykawek). 

Zobacz również:

0 komentarze